WAT IS AIKIDO?
O’ SENSEI
De stichter van het Aikido, Morihei Ueshiba, werd geboren in Tanabe, Japan op 14 december 1883. Hij was het vierde kind, en de oudste zoon van een gerespecteerde boer. Toen hij nog jong was zag hij vaak dat lokale criminelen zijn vader uit politieke redenen slaag gaven. Hij besloot dan ook al snel om zichzelf zodanig te trainen dat hij sterk genoeg zou worden om wraak te kunnen nemen.
Op 18 jarige leeftijd verliet Ueshiba zijn geboorteplaats en ging naar Tokyo. Hier startte hij een winkel in schoolboeken e.d.. Hij werd echter ziek en mede daardoor ging zijn zaak al snel failliet. Niet lang hierna ging Ueshiba in het Japanse keizerlijke leger. Zo raakte hij betrokken bij de Japans-Russische oorlog van 1904 – 1905.
In 1912 ging hij, als sergeant, met eervol ontslag. Inmiddels 29 jaar besloot hij om met 80 personen (54 gezinnen) een kolonie te beginnen in Hokkaido in de streek die nu bekend is als de provincie Shirataki. Zeven jaar lang was hij min of meer de leider van deze kolonie en werkte hij mee aan de ontwikkeling van de Shirataki regio. In januari 1929 overleed zijn vader en hierdoor zwaar aangegrepen verliet Ueshiba Hokkaido samen met zijn gezin.
OMOTE KYO SEKTE
Mede door dit overlijden van zijn vader zocht Ueshiba toenadering tot Deguchi Onisaburo een charismatisch religieus leider, die de Omote kyo sekte had gesticht. Onder leiding van deze Deguchi Onisaburo woonde Ueshiba 8 jaar in Ayabe in het Omote kyo hoofdkwartier in de Kyote regio. Hij bestudeerde het shinto en werd een meester in het concept van koto-dama (het sterken van de geest d.m.v. woord en klank). Hier werden dan ook de wortels gelegd voor de filosofie en spirituele ideeën van de oprichter.
DE BUDO MEESTER VAN AYABE
Tijdens deze periode hield Ueshiba zich weer steeds meer bezig met budo Hij had diverse martiale kunsten beoefend waar onder Shinkage ryu (stijl) ken-jutsu (zwaardvechten) en Kito en Daito ryu ju-jutsu, waarbij zijn meesterschap in het Daito ryu (Aiki) ju-jutsu een belangrijke plaats inneemt. Ueshiba had in 1915 op Hokkaido, Takeda Sokaku ontmoet en van hem ontving hij na enkele jaren een menkyo Kaiden (meestergraad in een klassiek budo of bu-jutsu). Voor Deguchi Onisaburo had dit het voordeel dat hij tevens een goede lijfwacht en trainer voor zijn militante aanhang had.
Al snel begon Ueshiba zijn eerste dojo in Ayabe, die in eerste instantie alleen bedoeld was voor de Omote kyo aanhang, die in Ayabe woonde. Maar zijn faam verspreide zich vrij snel en Ueshiba had al snel de naam “De Budo Meester Van Ayabe!”. In 1922 besloot hij zijn eigen traditie te starten die hij Aiki bu-jutsu noemde. Zoals de term bu-jutsu al suggereert week deze vorm enigszins af van het huidige aikido en waren de technieken nog sterk verbonden met de oude tradities (ko-ryu). Vaak werd er naar verwezen met de term Ueshiba-ryu Aiki-bujutsu. Toch weerspiegelde het voorvoegsel Aiki al de eigen interpretatie van budo die O’Sensei voor ogen stond. Dit kwam ook meer en meer in de technieken tot uiting. De term Aiki verwijst naar het in harmonie brengen van de energie tijdens een confrontatie en verwijst ook naar de Kito en Daito ryu waar de filosofie en theoretische onderbouwing sterk werden beïnvloed door het begrip Ki (energie)en Jin en Jang (dualiteits principe). Deze idee‘n werden ook het fundament van O’Sensei’s budo.
SUMI-KIRI
1924 – 1925 was een keerpunt in de carri‘re van O’Sensei. Na zijn terugkeer uit Mongoli‘ waar hij met een expeditie van de Omote-kyo was geweest, werd hij te Ayabe uitgedaagd door een jonge marine officier. Hoewel deze alles in het werk stelde om O’Sensei te raken lukte hem dit niet. Toen O’Sensei na het duel uitrustte in de tuin achter de dojo ervoer hij een diep gevoel van tevredenheid en van eenheid van lichaam en geest en realiseerde hij zich dat dit harmonie was en eenheid van de universele Ki.
Deze ervaring van helderheid van lichaam en geest heet Sumi-Kiri. Na deze ervaring was O’Sensei ervan overtuigd dat echt budo een methode is die je leert om in harmonie met jezelf en je omgeving te functioneren en dat iedere beweging een uiting is van eenheid van lichaam en geest en zo van de universele Ki. In de herfst van 1925 ging O’Sensei. naar Tokyo om een demonstratie te geven. Zijn sponsor en promotor was Admiraal Takeshita Isamu.
In 1927 verhuisde Ueshiba naar Tokyo op aandringen van Deguchi en Admiraal Takeshita. De drie daar opvolgende jaren werden er diverse dojo’s geopend in het shiba district van Tokyo. Veel mensen kregen onderricht in het Aiki-bujutsu waaronder diverse experts in judo en kendo. O’Sensei kreeg meer en meer erkenning en hier en daar werd naar de methode van O’Sensei gerefereerd als aikido. In oktober 1930 bezocht Kano Jigoro (stichter van het Judo) de dojo van O’Sensei. Hij was erg onder de indruk en sprak van het ideale budo. Hij ging zo ver dat hij enkele van zijn leerlingen naar O’Sensei stuurde o.a. Mochizuki Minoru en Tomiki Kenji.
AIKI-BUDO
Mede door zijn toenemende bekendheid verhuisde hij in 1931 naar een nieuwe dojo die de naam Kobukan droeg. In 1936 besloot O’Sensei te breken met de traditie van de klassieke bu-jutsu en zijn systeem dat hij had ontwikkeld om te dopen. Hij gaf het de naam Aiki-budo. In 1939 werd de Kobukai en het Aikido officieel erkend.
Het uitbreken van de oorlog in de Pacific in december 1941 en het toenemende militarisme in de Japanse samenleving gaf een grote terugslag in de opkomst van het aikido. In februari 1942 besloot O’Sensei het Aiki-budo om te dopen in Aikido. Hiermee maakte hij zijn standpunt duidelijk dat hij met zijn budo andere doelen voor ogen had dan dat in deze donkere periode gebruikelijk was. Hiermee was 22 jaar na het openen van de eerste dojo in Ayabe het Aikido geboren. Al in 1935 had O’Sensei land gekocht in Iwama. Veel van zijn studenten zaten in het leger en hierdoor namen de activiteiten in de Kobukan af. Het gekochte land kwam nu goed van pas en O’Sensei trok zich terug in Iwama. Hier was het dat hij zijn droom gerealiseerd zag, een boerenbedrijf gecombineerd met budo training. Hij probeerde zo budo training (take) te harmoniseren met werken op het land en het produceren van voedsel dat levenskracht geeft (musu).
De wederopstanding van het Aikido
Toen Japan uiteindelijk capituleerde, werd het bezet door de Amerikanen. Een van de eerste decreten was een algeheel verbod op budo activiteiten (karate uitgezonderd). De afgelegenheid van Iwama stond echter garant voor de continuiteit met betrekking tot de Aikido training. Toen in 1948 dit decreet werd opgeheven, begon de wederopstanding van het aikido. De eerste publieke demonstratie werd georganiseerd in september 1956. Al snel hierna volgde de eerste openbare presentatie van de Aikikai in 1960. De kroon op de revival was de opening van de nieuwe Aikikai Aikido So Hombu in 1969. Ook begon in deze tijd de introductie van het Aikido buiten Japan met als voorloper in Europa. Na diverse internationale demonstraties verzorgd te hebben in de jaren zestig, sterft O’Sensei Morihei Ueshiba tenslotte op 26 april 1969.